Üreme döneminde Çamlıbel Balıkçı Barınağı'na gelen deniz kaplumbağaları, gerek restoran teknelerden atılan yiyecekler, gerek küçük ölçekli balıkçıların ıskartaları denize atması, gerekse vatandaşların attığı yiyecekler nedeniyle barınağı mesken edindi. Süreç devam edince barınaktaki deniz kaplumbağalarının sayısı zamanla 100'ü geçti. Kolay şekilde beslenebildikleri için barınağı mesken edinen deniz kaplumbağalarının doğal hayat dengesi de bozuldu. Bu durum üzerine Mersin Üniversitesi (MEÜ) ile Biyosfer Doğa Araştırmaları Derneği iş birliğinde deniz kaplumbağalarının vatandaşlarca beslenmesinin önüne geçilmesi ve onların doğal hayatlarına geri dönebilmelerini sağlamak amacıyla yaklaşık 7 ay önce bilinçlendirme çalışması başlatıldı. Bu kapsamda da barınak civarındaki restoran tekneler, balıkçılar ve çevredeki vatandaşlara yönelik broşür dağıtılarak, çeşitli yerlere afişler asıldı. Belirli aralıklarla gerçekleştirilen çalışmalara gönüllüler de destek vermeye başladı.

"KAPLUMBAĞALARIN SAYISI SON 10 YILDA GİDEREK ARTIYOR"

Çalışmayı yürüten MEÜ Su Ürünleri Fakültesi İşleme Teknolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Deniz Ayas, yaklaşık 1,5 yıldır Çamlıbel Balıkçı Barınağı'ndaki kaplumbağaları izlediklerini söyledi. Deniz kaplumbağalarının 'kaç yıldır barınakta olduklarını ve yıldan yıla artıp artmadıklarını öğrenebilmek için' bir anket çalışması da yaptıklarını anlatan Ayas, "Mersin Üniversitesi ve Biyosfer Derneği olarak çalışma yürüttüğümüz bu çalışmada gördük ki; Çamlıbel Balıkçı Barınağı'nda hem yeşil kaplumbağalar, hem de caretta caretta türü kaplumbağaların sayısı son 10 yılda giderek artıyor. Aslında biz tüm Akdeniz'deki balıkçı barınaklarını geziyoruz. Buralarda birer ikişer tane görülmesi normal ama Çamlıbel Balıkçı Barınağı'nda geçen kasım-aralık ayında yürüttüğümüz çalışmalarda 100'ün üzerinde hem yeşil hem de caretta caretta kaplumbağası olduğunu gördük. Bu aslında çok büyük bir sayı" dedi.

Çamlıbel Balıkçı Barınağı'nda yıldan yıla artan bir deniz kaplumbağası popülasyonu olduğunu belirten Ayas, "Bunlar sürekli buradalar. Normalde ekim ayında kışlama göçüne gitmesi gereken kaplumbağalar burada kalıyorlar. Bunun temel sebebi buradaki restoran teknelerin balık atıklarını atması, onun dışında küçük ölçekli balıkçıların ıskarta dediğimiz yenilebilir malzemelerini denize bırakması. Aslında bunlar iyi niyetle yapılan davranışlar fakat bu ciddi anlamda bu hayvanların davranış değişikliğine sebep oluyor" diye konuştu.

Barınağa gelen deniz kaplumbağalarına insanların evcil hayvan gibi davranmasının barınaktaki kalıcılıklarını artırdığına işaret eden Ayas, şöyle devam etti: "Burada deniz kaplumbağalarının kalıcılığının önüne geçebilmek için restoran tekne işletmecileriyle de konuşuyoruz, küçük ölçekli balıkçılarla da konuşuyoruz. Bunların neden beslenmemesi gerekiyor? Bunların evcil hayvanları olmadığı, bu yapılan faaliyetin onlar için bir iyilik değil, bunların korunma çalışmalarına dahi zarar verecek boyutlu bir süreç olduğunu anlatıyoruz. Eğer bu kaplumbağaları balık atıklarıyla, ıskartalarla beslemezsek, normal beslenme alanlarına geri dönerler ve normal habitatlarında yaşamaya devam ederler."

ÇALIŞMALARA GÖNÜLLÜLER DE DESTEK VERİYOR

Çalışmalara destek veren Biyosfer Derneği gönüllüsü avukat Azize Altıok Özmen de deniz kaplumbağalarının yaban hayvanları olmasına rağmen, iyi niyetli olarak beslendikleri için üremek için barınaktan ayrılmadıklarını söyledi. Bunun doğayı ve ekosistemi etkileyen bir durum olduğunu vurgulayan Özmen, "Biz de bunların beslenmemesi için hep birlikte konuşmaya geldik. Umarım herkes bu konuda bilinçlenir ve carettaların buradan üremek için gitmesini sağlayabiliriz" dedi.

Gönüllülerden ODTÜ Deniz Bilimleri'nde yüksek lisans yapan Aybüke Uysal ise deniz kaplumbağalarının beslenmesinin onların ekosisteme davranışlarını ve diğer popülasyonları olumsuz etkilediğini ifade ederek, "Bu yüzden de balıkçıları bilinçlendirmek için buraya geldik. Normalde burada kışlama yapan deniz kaplumbağaları üremek için başka sahillere gider. Çünkü yazları buraya gelir üremek için. Fakat burada balıklarla beslendikleri zaman hem beslenme davranışları hem de üreme davranışları değişiyor. Ve bütün kış burada kalıyorlar. Biz de bunları balıkçılara anlatıp, onları beslenme konusunda bilinçlendirmeye çalışıyoruz" diye konuştu.

Barınakta yaklaşık 17 yıldır restoran tekne işleten Ayhan Alıçlı da yürütülen çalışmaları desteklediklerini söyledi. Çalışma kapsamında deniz kaplumbağalarının neden beslenmemesi gerektiğinin kendilerine anlatıldığını ifade eden Alıçlı, "Biz de burada vatandaşları bilinçlendirmeye çalışıyoruz. 'Bunun doğasıyla oynamayın, beslerseniz buralardan bu hayvanlar ayrılmaz' diyoruz" şeklinde konuştu.