Hediye Eroğlu

Girdi fiyatlarındaki artış ve Şubat ve Mart ayında meydana gelen zirai don Mersin’de sebze meyve fiyatlarını fırlattı. Pazarda fiyatlar geçen yılın aynı ayına göre 3-4 kat arttı. Mersin’in en ucuz pazarı olarak bilinen Akdeniz İlçesi Mesudiye Mahallesi’ndeki Çarşamba Pazarındaki fiyatların bile artması vatandaşı isyan ettirdi. Pazarda nabızlarını tuttuğumuz esnafta, vatandaşta yüksek fiyatlardan detd yandı. 20-30 yıllık pazarcılar fiyatların ilk defa bu kadar arttığına şahit olduklarını dile getirdi.

27 yıldır pazarcılık yaptığını belirten Ali Akagündüz, fiyatların aşırı yüksek olduğunu söyledi. 20 TL’den yukarı çıkmayan süs biberi fiyatının 40 TL olduğunu anlatan Akagündüz, domates 15-20 TL, salatalık 8-12 TL arasında. Pazarda en ucuz sebze bakla bile 6.5 TL. En ucuz ürün olan muzun kilosu 10-12 TL arasında. İran karpuzunun kilosu 7.5 TL” dedi.

“İNSANLAR 500 LİRAYA PAZARDAN ÇIKAMIYOR”

1990 yılından beri pazarcılık yapan İsmail Bedir ise piyasa berbat durumda olduğunu ve insanların geçinemediğini söyledi. 2002 yılından sonra piyasanın sürekli bozulduğunu anlatan Bedir, “Millet geçinemiyor. Domatesin kilosuna bakıyor 1 kilo alamıyor.  Asgari ücretlinin veya emeklinin maaşı kaç lira ki 17-18 liraya domates alsın. İhtiyacı olan üründen birer kilo alsa pazara giren bir kişi 500 liraya pazardan çıkamaz. 2-3 kilo alacak olsa bu miktar 500 lirayı geçer” şeklinde konuştu.

7 liraya halden aldığım elmayı 8 liraya pazarda satmaya çalıştığını ancak kurtarmadığını ifade eden Bedir, “Mazot fiyatı alabildiğinde artmış. Girdi fiyatları almış başını gitmiş. Çiftçi üretemez hale gelmiş. Gübre fiyatları 3-4 kat artmış durumda. Geçen yıl 80 liraya alınan tarım ilacı 400 TL olmuş” diye konuştu.

“20 YILLIK PAZARCILIK HAYATIMLA İLK DEFA FİYATLAR BU KADAR YÜKSEK”

Pazarda patates soğan ve sarımsak satan Kadir Kurtay ise “20 yıllık pazarcılık hayatımda ilk defa böyle bir şeyle karşılaştık. Önceki yıllarda normalde ürün yoktu, millet sıraya giriyordu şimdi ürün var para yok ki millet sıraya girsin. Herşey ateş pahası. Bazı insanların çarkı iyi kötü dönüyor ama bazıları evine ekmek götüremiyor” dedi. 2-3 ay öce 2.5, 3 TL olan patatesi 7.5 liraya sattıklarını ifade eden Kurtay, “Birden fiyatlar yükseldi. Bazılarının dediğine göre stok yapılıyormuş. Bazıları ise Türkiye’de patates olmadığını söylüyor. Türkiye tarımda zayıf durumda olduğundan dolayı böyle yükseliyormuş. Daha önce 1 TL olan soğan birden 5 TL oldu.  Sarımsak 10-15 lira olması gerekirken 60 TL. Bu sattığımız ürünler Türkiye’de üretiliyor ucuz olması gerekirken çok pahalı” ifadelerini kullandı.

“PİYASA DURGUN İNSANLAR ÜRÜN ALAMIYOR”

“Piyasa durgun. İnsanlar ürün alamıyor” diyen 25 yıllık pazarcı Kamil Afşin ise “İnsanların alım gücü yok. Fiyatlar hiçbir zaman bu kadar artmamıştı. Domates 18 TL. 2. ürün patlıcanı 20 TL’ye satıyoruz halde birinci ürün patlıcan 25 TL. İkinci ürün biberi 20 TL’ye veriyoruz birinci ürün biber halde 30 TL. Millet yiyemediği için satamayacağız diye birinci ürün biberi pazara getiremiyoruz. Şili biber olmuş 50 TL. Marul fiyatı 10 lira olurken 1 TL olan maydanoz 3 liraya yükseldi” şeklinde konuştu.

Fiyat artışının üretimin az olması ve ürünlerin dondan etkilenmesinden kaynaklandığını anlatan Afşin, “Çiftçi üretim maliyete yüksek olduğu için ekemiyor. Gübrenin fiyatı uçmuş. Mazotun litresi 25 TL’ye dayanmış. Eskiden mazot 6-7 lira iken çiftçi ekebiliyordu. Şimdi nasıl eksin. Burası Mersin’in en ucuz pazarı olarak biliniyordu işte fiyatların hali” dedi.

“YÜKSEK MALİYET BU FİYATLARI KAÇINILMAZ KILIYOR”

30 yıldır pazarcılık yaptığını anlatan Reşit Arıcı ise “Piyasa bitmiş. Geçen yıl  bu mevsimde 3 liraya sattığımız ıspanağı 10 liraya satıyoruz. 2 TL olan havuç şu an 5 TL. Boğumu 1 TL olan maydanoz 3 TL olmuş. Geçen yıl 2-3 TL olan marul 10 TL. İşçilik, mazot ve gübre gibi girdi fiyatları artıp maliyet yükselince bu bu sene ürünleri don vurunca bu fiyatlar kaçınılmaz oluyor” diye konuştu.

EMEKLİ AYŞE TEYZE İSYAN ETTİ

Alışveriş yapmak için pazara gelen Emekli Ayşe Turgut ise şunları söyledi: “Eşimden emekliyim. Rahmetlik annem için yemek yaptıracağım. Yenecek hali olmayan domatesi 13 TL’den aldım. Fiyatlar hiç bu kadar artmamıştı. Piyasa ölmüş biz ölmüşüz.. Geçinmekte büyük sıkıntı çekiyoruz. Borçla geçinmeye çalışıyoruz. Borcu borç ile kapatmaya çalışıyoruz. Bu kadar yüksek fiyat olur mu? Hadi İstanbul pahalı diyelim Mersin bu ürünlerin yetiştiği yer. Bizlere yazık değil mi?”

FİYATLAR ARTMAMIŞ RESMEN UÇMUŞ

Öte yandan Mersin Büyükşehir Belediyesi Hal Müdürlüğü’nde geçen yıl ile bu yılın aynı gününde işlem gören ürünlerin fiyatlarını araştırdık. Geçen yılın aynı günü domates halde 1 TL’den satılıkken bu yıl 23 TL’den satılıyor. Halde geçen yıl 1 TL satılan salatalık bu yıl 4 TL’den, 2 TL civarında satılan patlıcan 22 TL’den, 1 TL civarında satılan patates 7.5 TL, yine 1 TL civarında satılan soğan ise 7 TL’den işlem görüyor. Cinsine göre geçen yıl 2-3 TL arasında değişen biber fiyatı ise bu sene 20-30 TL arasında.