Mehmet Nabi Batuk 

Mersin Üniversitesi ile Mersin Akademi Danışmanlık iş birliği ile düzenlenen, “I. Uluslararası Mersin Sempozyumu ve I. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu” Prof. Dr. Uğur Oral Kültür Merkezi’nde başladı. Kent protokolünün katılımıyla gerçekleştirilen açılış töreninin ardından, akademisyenlerin sunumlarına geçildi. 10 farklı salonda gerçekleştirilen sunumlarda kentle ilgili yapılan akademik çalışmalar anlatıldı.
İlk günün 3’üncü oturumunda gerçekleştirilen ‘Kent ve Kentlileşme Çerçevesinde Yerel Basında Toplum ve İnsan’ konulu sunumda ise gazetemiz Haberci Gazetesi, en fazla toplum ve insan temalı haber yayınlayan yerel basın kurumu seçildi. Mersin Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü Öğretim Üyeleri Dr. Berna Arslan, Dr. Erhan Arslan ile Öğr. Gör. Ayla Eroğlu tarafından yapılan araştırmada kentte yayın yapan 6 gazete incelenirken, araştırmanın ayrıntıları Öğretim Görevlisi Ayla Eroğlu tarafından paylaşıldı.

İNSAN VE TOPLUM HABERİ EN FAZLA YAYIMLAYAN GAZETE;
HABERCİ GAZETESİ
Mersin’de günlük olarak yayımlanan Haberci, Çukurova, Güney, İmece,Mersin Kadın ve Mersin Gazeteleri’nin 30 Ekim 2018 ile 4 Kasım 2018 arasında yayımlanan sayılarını incelediklerini ifade eden Eroğlu, araştırmaya konu olan gazetelerden toplamda yaklaşık 1000 haberin okuyucuya ulaştığını tespit ettiklerini kaydetti. Kent ve kentlileşme konulu haberler içerisindeki 443 haberin ise toplum ve insan kategorisinde yer aldığını belirten Eroğlu, gazetemiz Haberci Gazetesi’nin incelemenin yapıldığı dönem içerisinde yayımladığı 119 haber ile en fazla toplum ve insan haberine yer veren gazete olduğunu kaydetti. Eroğlu, “Haberci gazetesinde haberlerin yüzde 26,9’u yer almıştır. Haberci gazetesini 117 haber ile Güney gazetesi izlemektedir. Toplum ve insan temalı en az haber ise Mersin Kadın gazetesinde yayımlanmıştır. Gazetelerde inceleme dönemi içerisinde yayımlanan 443 haberin 298’i toplum 138’i insan kategorisinde yer almaktadır. Ayrıca 7 haberde hem toplum hem de insan teması içerisinde yer alan konulara değinilmiştir” dedi.

“YEREL GAZETELER YETERLİ İNSAN KAYNAĞINA SAHİP DEĞİL”
Gazetelerin sahip olduğu ekonomik olanaklar nedeniyle ajans ve bülten haberlerine de yer vermesi nedeniyle tek tip bir yerel medya dilinin oluştuğu uyarısı yapan Eroğlu, “Birinci el kaynaklar, muhabir tarafından haber kaynaklarından doğrudan elde edilen bilgilerdir. Muhabir olay yerinde bulunarak bilgiyi toplar. İkinci el kaynaklar ise belge, rapor, bülten, haber ajansları ve diğer basın kuruluşlarından elde edilen bilgilere karşılık gelmektedir. Üretim bakımından haber kaynakları değerlendirildiğinde toplum ve insan temalı haberlerde ağırlıklı olarak yüzde 59,1 ikinci el kaynaklardan yararlanıldığı dikkati çekmektedir. Yerel basın maddi kısıtlılıklar nedeniyle yeterli insan kaynağına sahip değildir. Bu durumda gazetelerin ikinci el kaynak olarak haber ajanslarına sıklıkla başvurma durumunu ortaya çıkarmaktadır. Yerel gazetelerin özellikle ajanslardan çok fazla beslenmesi haberlerde de bir tek tipleşmeyi beraberinde getirmektedir. Bu nedenle gazetelerin bu kısırdöngüden kurtulmaları haber çeşitliliğini ve tiraj artışını da beraberinde getirecektir” dedi.

“KARİKATÜR VE BİLGİ GRAFİĞİ KULLANIMI YETERSİZ”
İncelenen gazetelerdeki haberlerin düzenleme biçimlerine göre dağılım ele alındığında haberlerin yüzde 90,1’inin olay haber biçiminde okuyuculara sunulduğunu ifade eden Eroğlu, araştırma ve bilgi haberlerinin yüzde 7,6 ile ikinci sırada, 1,8 ile öykü haberlerinin üçüncü sırada, yüzde 0,5 ile tematik haberlerin son sırada yer aldığını kaydetti. Ayrıca haberlerin yüzde 91,6’sında destekleyici görsel materyallerin kullanıldığını ifade eden Eroğlu, mizahi bir anlatım tarzı olan karikatürün ise hiçbir gazetede yer almadığına dikkat çekti. Bilgi grafiği tekniğinin de kullanımının çok düşük olduğunu ifade eden Eroğlu, söz konusu gazetelerde toplamda ancak 13 adet grafik kullanıldığını kaydetti. 
Yerel gazetelerde en fazla belediye yetkililerine yer verildiğine dikkat çeken Eroğlu, STK temsilcilerinin, meslek odalarının, sanatçılarında haberlerde yeterince yer bulamadığına dikkat çekti. İstatistikî bilgiler veren Eroğlu, “Belediye yetkililerini sırasıyla halk ve emniyet yetkilileri izlemektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hiçbir haberde yer almadığı, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün ise sadece 3 kez haberlerde yer aldığı dikkati çekmektedir. Haberlerde belediye yetkilisi gibi bazı aktörlerin daha fazla ön plana çıktığı görülürken; buna karşılık yerel kültürel değerlerin oluşmasında söz sahibi olan sanatçıların, kent politikasını şekillendiren iktidar, muhalefet temsilcilerinin ve örgütlü yapıların sesi olan STK temsilcilerinin haberlerde daha fazla yer alması gerekmektedir” diye konuştu.

“DÜZENSİZ GÖÇ HABERLERİ YETERİNCE ELE ALINMIYOR”
Toplumsal haberciliğin alt kategorileri olan spor ve eğitim alanlarında gazetelerin yeterli haber yayımladığına dikkat çeken Eroğlu, ancak sağlıklı nüfus artışı ve düzensiz göç konularında gazetelerin yetersiz kaldığını vurguladı. Eroğlu konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “Haberlerde 106 kez en fazla spor kategorisine gazete sayfalarında yer verildiği görülmektedir. Eğitim – bilim ise 64 haber ile spordan sonra ikinci olarak haberde işlenen kategoridir. Eğitim –bilim haberlerinin tüm kategoriler içerisinde bu sıklıkta yer almasını olumlu olarak değerlendirmek mümkündür. Bu kategorilerin yanı sıra nüfus artışı toplumla ilgili tüm kategoriler içerisinde en az değinilen sadece 1 haber vardır. Aslında bu durumun Mersin ilinin yurt içinden ve Suriye’den aldığı göç gözünde bulundurulduğunda konunun basın tarafından bu dönemde yeterince ele alınmadığı görülmektedir. Nüfustaki ani artışlar tüm toplumsal dinamikleri derinden etkileyebilecek bir potansiyele sahiptir.  Nüfus artışı gibi turizm konusunu da basının ilgisine mazhar almayan bir alandır. Fakat Mersin’in turizm konusundaki potansiyeli değerlendirildiğinde, bu konunun sadece 2 haber ile okuyuculara aktarılması dikkat çekicidir. Ayrıca son dönemde ülkemizdeki ekonomik gelişmeler döz önünde tutulduğunda 8 haber ile istihdam, 7 haber ile gelir - tüketim gibi kategorilerde; kentteki kutlama haberlerinin ancak yedide biri kadar haber yayımlanması da gündemi yakalama konusunda daha dikkatli olunmasına önemli bir işarettir.”

“HABERLER TOPLUMA ÇÖZÜM AŞILAMALI”
Yerel gazetelerin insan kategorisinde en fazla şiddet eylemleri ile ilgili haberler yayımladığına dikkat çeken Eroğlu, “Şiddet eylemlerinin yer aldığı haber sayısı 90’dır. Bu ise insan temalı 145 haberin yüzde 62’1’ine karşılık gelmektedir. 19 haber kent kimliği, 14 haber ile kazalar kategorileri ise haber sayısı olarak ikinci ve üçüncü sırada yer almaktadır. İntihar haber sayısının sadece bir tane olması intihara özendirmenin önlenmesi açısından önemli olmakla beraber; katılımcılığın sadece 8 haberle aktarılması ise bu konudaki yetersiz durumu ortaya koymaktadır. Bunların yanı sıra sorunlara çözüm önerisi getiren haber içeriklerinin sayısın da yetersiz olduğu ifade edilebilir. Aslında bireyi daha çok şiddete yönelten ve şiddeti meşrulaştıran bu haberlerin sayısının azaltılarak, örgütleşmenin alt yapısını oluşturan katılımcılığın ve sorunları ortak paydada tartışmayı sağlayan çözüm önerisi getirmek gibi haber içeriklerinin sayısının artırılması gerekmektedir” dedi. 

“ARAŞTIRMA İNCELEME HABER SAYISI YETERSİZ”
Yayımlanan haberlerin yüzde 68’inin toplum kategorisine ait olduğunu ifade eden Öğr. Gör. Eroğlu, insan odaklı haberlerin toplumsal habercilikten geri kaldığını ifade ederek şunları söyledi: “Birinci sayfa haberlerinde 141 haberin sayfadaki konumları değerlendirildiğinde en fazla haberin 75 haber ile alt kuşaktan okuyucuya sunulduğu görülmektedir. Kent dinamikleri için önemli olan bu haberlerin sayfalarda daha üst konumlarda yer bulması okuyucunun da dikkatini çekmesi açısından önem arz etmektedir. Araştırma inceleme haber sunum şeklinin 443 haberde sadece 3 olması gazetelerin bu haber türü konusundaki yetersizliğini sergilemektedir. Elbette ki bu noktada yerel basının sorunlarını ve sınırlılıklarını göz ardı etmemek gerekir. Ama bu haber sunum biçiminin okuyucuya en fazla doyurucu içerik aktaran haber türü olduğunu da unutmamak gerekir. Gazetelerde olay haber yüzde 90’1 gibi önemli orandadır. Gazeteciler sadece yüzde 0,5 oranında gazetelerde yer alan tematik haber düzenleme biçimi üzerinde de yoğunlaşmaları gerekmektedir. Çünkü tematik haber olaylara ilişkin farklı dönemlerdeki gelişmeleri de içine alan daha derinlikli habere karşılık gelmektedir.