HEDİYE EROĞLU

Sayıştay’ın, “Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı 2020 Yılı Denetim Raporu”nda gerekli şartlar oluşmadığı halde pazarlık usulü ihale edilmesi uygun bulunmayan “Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep Yüksek Standartlı Demiryolu Hattı” işi ile ilgili yeni bir skandal daha ortaya çıktı.

TCDD Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğünce 14 Ağustos 2020 tarihinde 6 milyar 749 milyon 818 bin 806,18 TL bedelle sözleşmesine imza atılan projenin kontrol teşkilatı genel olarak 5 kişiden oluşurken, 5 tanesi lüks segment, Audi A6, Volvo XC90 özelliklere sahip 20 otomobil, 90 masaüstü bilgisayar, 50 dizüstü bilgisayar, 60 tablet bilgisayar, 70 cep telefonu (hatlı) alımı yaptığı belirlendi.

Sayıştay bu talepler için, “Talep edilen otomobil, ofis araçları ve diğer gereçlerin işin kapsamının çok ötesinde olduğu açıktır” ifadesi not düştü.

MALZEME VE ARAÇ GEREÇ ALIMI İHTİYACI AŞIYOR!

TCDD “Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep Yüksek Standartlı Demiryolu Hattı” işi için ihale sözleşmesinin “Diğer Hususlar” bölümü kapsamında; 15 araç, 5 lüks araç (Audi A6, Volvo XC90, 2.0-3.0lt), 4 minibüs, 90 bilgisayar, 50 dizüstü bilgisayar, 60 tablet, 70 hatlı cep telefonu, 40 hatlı dijital telefon, 13 adet LCD televizyon, 8 projeksiyon, 35 yazıcı-fotokopi, 4 adet cilt makinesi, 6 adet evrak imha makinesi, 4 adet Ups (Kesintisiz Güç Kaynağı) ve 4 adet fotoğraf makinesi alımı yaptı.

TEMİN EDİLENLER BAKANLIĞIN İHTİYAÇLARI

Ancak Sayıştay bu alımları, bakanlığın ihtiyaçları olarak görerek, konuyla ilgili raporunda şu ifadelere yer verdi; “Sözleşmeye bağlanan işler kapsamında çok sayıda otomobil, ofis araç ve gerecinin temin edilmesi amaçlanmıştır. Temin edilen otomobil, araç ve gereçlerin büyük bir bölümünün (lüks araçların tamamı) Bakanlık merkez teşkilatınca kullanıldığı görülmektedir. Dolayısıyla, temin edilen araç ve gereçler sözleşmesi yapılan işin ifasından ziyade idarenin merkez teşkilatının genel ve sürekli ihtiyaçlarının teminine yöneliktir. Oysa, bu şekilde bir uygulamaya mezkûr hükümlerce mevzuat izin vermemektedir. Kamu idarelerinin genel ve sürekli ihtiyaçlarının nasıl temin edileceği ilgili mevzuatımızda düzenlenmiştir. Yapım işi ve mal alımı sözleşmelerinin bu düzenlemeleri ikame edecek veya etkisiz hale getirecek şekilde kullanılması mümkün değildir. Ayrıca, ofis araç ve gereçlerinin İdareye tahsisine rağmen, taşınır kayıtlarının yapılmaması ise ayrı bir sorun oluşturmaktadır.

Taşınır kayıtları ve taşınır teslim belgesi olmadan yapılan kullanımlar Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin ‘Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı’ başlıklı 15'inci maddesi kapsamında değerlendirilebilecektir.

Bununla birlikte, sözleşmeler kapsamında İdarenin genel ve sürekli ihtiyaçlarına

yönelik otomobil teminleri, temin edilen araçların mahiyeti itibarıyla da mevzuata uygun

değildir. Zira, 237 sayılı Taşıt Kanunu ve bu Kanun'a ilişkin olarak çıkarılan 2014/6425 sayılı

Bakanlar Kurulu Kararı, Taşıt Kanunu ekinde belirtilen sınırlı sayıdaki makam ve hizmetler

dışında, hibe dâhil her ne suretle olursa olsun yabancı menşeli araç edinilemeyeceğini, hizmet

alımı yoluyla kiralanamayacağını veya başka bir yöntemle taşıt alınamayacağını ve temin

edilen araçların %50 yerlilik oranına tabi olacağını açıkça ifade etmektedir.

Anılan sözleşmeler kapsamında temin edilen lüks araçların tamamı ve diğer araçların

büyük bölümü gerekli silindir hacmi, yerlilik oranı ve menşei şartlarını sağlamamaktadır.

Dolayısıyla, İdare genel bütçe ödenekleri ile temin edemeyeceği evsaf ve sayıdaki araçları

yapım ve danışmanlık işleri sözleşmelerinin diğer hususlar bölümünü kullanarak temin

etmektedir.

Ayrıca, sözleşmelerde talep edilen otomobil ve ofis gereçleri çoğu zaman sözleşme

süresi boyunca tam ve eksiksiz olarak sağlanamamaktadır. Sözleşmelerde ise, bu durumda ne

yapılması gerektiğine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Talep edilen araç ve

gereçlerin gereken zamanda, miktarda ve evsafta olmamasına ilişkin cezai bir hüküm de

bulunmamaktadır. Birim fiyata konu olmayan fakat teklifte genel giderler içerisinde

değerlendirilebilecek olan bu araç ve gereçlerin sözleşme süresi boyunca istenilen miktar ve

evsafta bulunmaması durumunda kesin hesap zamanında nasıl bir işleme tabi tutulacağı da

hüküm altına alınmamıştır.

5 KİŞİ İÇİN NELER BU KADAR İSTEK FAZLA

Her ne kadar, kamu idaresi cevabında, temin edilen otomobil, ofis araçları ve diğer

gereçlerin sadece ilgili iş kapsamında kullanıldığı ifade edilmişse de, durumun böyle olmadığı

bulguda yer alan tabloların incelenmesinden açıkça görülmektedir.

Örnek olarak sadece Mersin-Adana YSDH yapım işinde; söz konusu iş kapsamında 20

otomobil (5 tanesi lüks segment, Audi A6, Volvo XC90 vs.), 90 masaüstü bilgisayar, 50 dizüstü bilgisayar, 60 tablet bilgisayar, 70 cep telefonu (hatlı) talep edilmiştir. Oysa bu iş kapsamında kontrol teşkilatı genel olarak 5 kişiden oluşmaktadır. Dolayısıyla, talep edilen otomobil, ofis araçları ve diğer gereçlerin işin kapsamının çok ötesinde olduğu açıktır.”