HEDİYE EROĞLU

Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını nedeniyle eve kapanılan dönemde dünyada havanın kalitesinin de iyileşmesini sağladı. Tüm dünya korona virüsün sona ermesini beklerken uzmanlar pandemi nedeniyle iyileşen hava kalitesinin normalleşme ile artmasından endişeli.

Çevre Mühendisleri Odası Mersin Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Sinan Can, korona virüs sebebiyle endüstriyel çalışma saatlerinin azaltılması, dükkânların kapalı tutulması ve değişen yaşam alışkanlıklarımız sebebiyle küresel emisyonlarda azalma meydana geldiğini doğruladı. “Guardian, Küresel Çevre Editörü Jonathan Watts’a göre karbon salınımındaki bu azalma trendi devam ederse, 2008 mali krizinden bu yana küresel emisyonlarda ilk kez düşüşe şahit olabileceğini ifade etmiştir” diyen Can,  UNEP’in hazırladığı rapora göre, küresel ısınmayı 1.5 derece ile sınırlayabilmek için, global karbon emisyonlarında her sene yüzde 7.6 düşüş yaşanması gerektiğini anımsattı.

HAYAT TURDU AMA EMİSYON AZALIMI BEKLENDİĞİ KADAR OLMADI

“Fakat pek çok işletmenin kapandığı ve insanların mümkün olduğunca evlerinden çıkmadığı bu olağanüstü durumda dahi, emisyonlar ancak yüzde 5.5 azalabilmiş durumdadır” diyen Sinan Can, “NASA, Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA), Hollanda Kraliyet Meteoroloji Enstitüsü ve Avrupa Uzay ajansı tarafından elde edilen uydu görüntülerine göre Avrupa, İtalya, Amerika ve Çin bölgelerinde ciddi düzeyde azot ve karbon kaynaklı kava kirliliği oranlarında azalma meydana geldiği görülmektedir. Çin, Amerika ve Avrupa gibi ülkelerde sanayinin yavaşlaması, fosil yakıtların kullanımındaki potansiyelin azalması gibi nedenlerden dolayı emisyon miktarlarında azalma meydana geldiği görülürken ülkemizde endüstriyel faaliyet dışında sadece kişisel izole ve sokağa çıkma sınırlamasından kaynaklı sınırlı olarak araç kullanımındaki azalmadan kaynaklanan emisyon azalımı gerçekleştiği söylenebilir.

Sonuç olarak; ilgili uzmanlar tarafından korona virüsü ile ilgili yapılan açıklamalar hava kirliliği ve salgın arasındaki bağlantının zayıf olduğu ve hayatın normale dönmesi ile hava kirliliği tehlikesinin devam edeceği ve sera gazı emisyonlarındaki azalmanın geçici olduğu kanısında ortak görüş belirttikleri görülmektedir” dedi.

PANDEMİ İLE TÜRKİYE’DE ELEKTRİK TÜKETİMİ AZALDI

Covid-19’un enerji talebi ve hava kirliliğine olan etkisine değinen ÇMO Şube Başkanı Can, salgının tüm dünyayı etkisi altına almasından sonra, Türkiye’de de Nisan ayından itibaren getirilen kısıtlamalar ile enerji talebinde ciddi bir düşüş görüldüğünü söyledi.

“ Tam kapanma döneminin etkisiyle birlikte 2020 Nisan ve Mayıs aylarında elektrik talebi 2019'a göre yaklaşık yüzde 15’lik bir düşüş yaşadı” diyen Can, “Bu düşüşün en önemli sebebi büyük endüstrilerdeki (örneğin otomotiv) fabrikaların kapanmalarından kaynaklanıyor.

KISITLAMA BİTTİ HOYRAT KULLANIM ARTTI

İlk kısıtlamalarının bitmesi ile elektrik talebi beklenen seviyeye dönenerek 2019 talebinin üzerine çıktı. Büyük endüstrilerin Kovid-19 şartlarına hızlı bir şekilde uyum sağlayarak fabrikaların tekrar açılması ile Haziran ayında elektrik talebi yüzde 20 arttı. 2020'nin son çeyreğinde gelen ikinci kısıtlamalara rağmen 2020’de 2019'dan daha fazla elektrik talebi gözlendi. korona salgınıyla birlikte enerji tüketim talebinde yaşanan azalma enerjinin üretimine de etki etmiş ve dolayısıyla enerji üretimi proseslerinden kaynaklı emisyon miktarında azalma yaşanmasına neden olmuştur.

Ayrıca, kısıtlama ile birlikte aktif araç kullanımında yaşanan azalma egzoz gazı emisyonlarınında azalmasına ve bu vesileyle hava kirliğinde gözle görülür bir azalma yaşanmasına neden olmuştur. Tüm bu olasılıklar içerisinde kısıtlamanın kalkması ve normal hayata geri dönülmesiyle birlikte enerji tüketim ve üretimdeki talepteki artış ve bireysel araç kullanımının artmasıyla birlikte hava kirliliğinde normal seviyelere ulaşılarak artış meydana gelecektir” dedi.