HEDİYE EROĞLU
 

Ticaret Bakanlığı, limon ve elmanın ihracı kayda bağlı mallar listesine eklendiğini duyurdu. Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğe göre bu iki ürünün ihracı için artık bakanlık onayı gerekecek. İhracat izinlerinin ürünün türü, gönderileceği ülke ve ticari koşullara göre değişebileceği belirtildi.

Kayda bağlı mallar listesine alınan ürünün ihraç edilebilmesi için ilgili mercilerden önceden izin alınması gerekiyor. Belirlenen İhracatçılar Birliği Genel Sekterliğine gönderilen ihracat beyannamesi, İhracatçılar Birliği tarafından Ticaret Bakanlığına iletiliyor. Bakanlığın ön onay vermesinden sonra ihracatçılar birliğince kayıt işlemi yapılarak ihracata onay veriliyor.

TİCARET BAKANLIĞINDAN LİMON VE ELMA AÇIKLAMASI

Bakanlık açıklamasında, izinlerin ürünün türü, ihraç edileceği ülke ve ticari koşullara göre farklılık gösterebileceği belirtildi. Açıklamada, Limon ve elmanın ihracatı kayda bağlı mallar listesine alınması ile ilgili olarak Ticaret Bakanlığı yaptığı açıklamada özetle şu bilgilere yer verdi: “Arz güvenliğinin sağlanması, yerli üretimin korunması, iç piyasa fiyatlarının makul seviyelerde tutulması ve spekülatif fiyat hareketlerinin önlenmesi amacıyla, ihtiyaç duyulduğunda dış ticaret politika araçlarına da başvurulmaktadır.

Ticaret Bakanlığımızca, Tarım ve Orman Bakanlığı ile birlikte yapılan değerlendirme ve incelemeler neticesinde, limon ve elmada fiyat hareketlerinin iç piyasa dengesini zorladığı ve bu nedenle yakından takip edilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Bahse konu durum, gıda arz güvenliğinin temini ve iç piyasa istikrarının korunması için dış ticaret politikası tedbirlerinin devreye alınmasını gerekli kılmıştır.”

OCAK’TA AĞACI SÖKÜLDÜ, AĞUSTOS’TA ÜRETİCİ-  MARKET FARKI YÜZDE 370 OLDU!

Türkiye’nin limon üretim adresi Mersin’de 2024 yılında, kilosu bahçede 1 TL'nin altına düşen ve dalında kalan ürün çiftçiyi perişan etti. Ürünü elinde kalan çiftçi, limon ağaçlarını dallarında meyveleriyle birlikte sökmeye başladı. Üretici limon ihracatına teşvik beklerken 6 Şubat depremleri kara tabloyu iyice kararttı.

Var olan limanların depolara çekilerek bekletilmesi ve yaz aylarında artan tüketim miktarı nedeniyle fiyatı artışa geçen limon, 2024 Ağustos ayında üretici ile market arasındaki fiyat değişiminde lider oldu. Ağustos ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 370,4 ile limonda görüldü. Limon 4,7 kat fazlaya satıldı. Mersin’de para etmemesi nedeniyle dalında kalan ve hatta üreticinin ağaçlarını kestiği limon, yüzde 370,4 ile Türkiye’de Ağustos ayında üretici ve market arasındaki en fazla fiyat farkı olan ürün oldu.

Üretici ile marketler arasındaki fiyat farkında limon yıl sonunda da zirvedeki yerini korudu. 2024’te fiyatı artan ilk 5 ürün arasında yer alan limonda Aralık ayında fiyat artışı yüzde 98,5 oldu. Aralık ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 312,3 ile limonda görüldü. Limonda geçen yılın aynı ayına göre 4,1 kat fiyat farkı yaşandı.

ZİRAİ DON ÖLDÜRÜCÜ DARBE OLDU

2024’te zor bir sezon geçiren limon üretimi 2025’e de iyi başlamadı. Şubat ve Nisan ayında Çukurova’da etkili olan ve zirai don ve dolu afetleri nedeniyle çiçek açan ve dalında meyvesi olan ağaçlarda yüzde 100 zarar oluştu.

Soğukların sürmesi ile hasat büyük darbe aldı. Bu durum piyasadaki sebze ve meyve fiyatlarına 'zirai don zammı' olarak yansıdı.

FİYAT ARTIŞI TIRMANIŞA GEÇTİ

Bunu üzerine 2024’te para etmediği için ağaçların söküldüğü limonda 2025 yılı Nisan ayından itibaren fiyat artışı durdurulamadı. Üretim merkezi Mersin’de dahi kilosu 160 TL’ye yaklaşan limonda, süren hasadın fiyatları düşürmesi beklenirken doğa yine kabus oldu.

NİSAN’DA GELEN İHRACAT YASAĞI MAYISA ERTELENDİ

Fiyat artışının tırmanışa geçmesi ile devre giren Ticaret Bakanlığı tarafından, Nisan ayında limon ihracatının geçici yasaklanması kararı alındı. Ancak Mersin ve Adana tarım paydaşlarının bir araya gelerek gerçekleştirdiği açıklama ve sonrasında Ankara’da Ticaret Bakanlığı ile gerçekleşen temasların ardından 15 Mayıs’a ertelendi. 

“2020 KRİZİNDEKİ HATA TEKRAR EDİLMEMELİ”

Bu dönem konuyu TBMM’ye taşıyan DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve Mersin Milletvekili Mehmet Emin Ekmen, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığının ortak kararıyla, 8 Nisan 2025 tarihinden itibaren limon ihracatının geçici olarak durdurulmasına tepki gösterdi. İhracatın durdurulmasının Mersinli çiftçileri ekonomik dar boğaza sürükleyeceğinin altını çizen Ekmen, “2020 yılında benzer bir yasaklama kararının, bölgenin limon üretiminde büyük zararlara yol açtığını unutmayalım, çiftçinin üretim motivasyonuna ket vurmayalım” dedi.

“YASAK ÇİFTÇİYİ İFLASA SÜRÜKLER”

Mersin’deki limon üretimini ve stoklarını değerlendiren Ekmen, “Mersin’deki Ziraat Odası Başkanı Sayın Musa Yılmaz ve Mersin Ticaret Borsası Meclis Başkanı Sayın Münir Şen’in açıklamalarını yakından takip ediyoruz, çiftçilerimizle sürekli iletişim halindeyiz. Çiftçilerimiz zirai don felaketinin etkisi altında toparlanamamışken, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı’nın ortak kararıyla limon ihracatı yasağı getirildi. Çiftçiler aylarca bin bir emek vererek ürünlerini yetiştiriyor ancak plansız ve politikasız yasaklarla, uygulamalarla üreticilerin mağduriyetleri gün geçtikçe artıyor. Erdemli Ticaret ve Sanayi Odası’nın bildirgesine göre; mevcut stoklarda en az 400-450 bin ton limon bulunuyor ve Türkiye’nin aylık limon tüketimi ortalama 20 bin ton civarında. Bu durumda, Eylül 2025’e kadar Türkiye’nin toplam limon tüketiminin 120 bin ton civarına ulaşması bekleniyor. Mevcut stoklar Türkiye’nin ihtiyacını fazlasıyla karşılayacak durumdadır. Bu doğrultuda kalan tüketim fazlası limonlara dair yasak kararının Erdemli, Mersin ve çevresindeki küçük çiftçi ve üreticilerin büyük zarar göreceği ortadadır” dedi.

GÜNEŞ YANIĞI SON KABUS OLDU

Ancak Şubat ve Nisan aylarında yaşanan zirai donun yaraları henüz sarılmamışken bu kez Haziran ayından itibaren aşırı sıcaklar ürünlerde “güneş yanığı” oluşturdu. Özellikle Mayer cinsi limon, erkenci mandalina grupları, W. Murcott mandalina ve portakal çeşitlerinde güneş yanıklarından dolayı kayıplar gündeme geldi.

TARLADA 20, MARKETTE 60 LİRA

Hali hazırda mayer cinsi limon hasadının devam ettiği Mersin bölgesinde, bu yıl rekoltenin çok düşük olması bekleniyor. Ertendonat cinsi limonun neredeyse hiç olmadığı bölgede, mayerin ardından dikenli limon hasadına başlanacak. Tarlada 20 liradan alıcı bulan limonun, marketlerde ise 60 liraya kadar satışı yapılıyor.