Haber Merkezi

Mersin'de yapımı süren Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) inşaatı yine skandallarla ve belirsizliklerle gündemde. Her türlü faturanın işçiye kesildiği santralde hak gaspı ve türlü mağduriyetlerin yanında büyük bir ciddiyetsizlik hakim.

Sol Haber Sitesi’nden Aslı İnanmışık’ın haberine göre; Santralin nasıl devam edeceği, ikinci, üçüncü ve dördüncü reaktörlerin projelerinin sürüp sürmeyeceği bilinmezken, inşaatı süren birinci reaktörde çalışan işçilerin ücret, tazminat ve çalışma koşullarındaki kötüleşme kesintisiz hale geldi.

ÇALIŞAN SAYISI 12 BİNE GERİLEDİ

Yönetememe krizi, Rusya’nın devlet şirketi Rosatom'un son haftalarda Akkuyu’daki yüzde 49’luk hissesini satmak üzere yatırımcı aradığı haberleriyle iyice hissedilir hale geldi.

Bu yılın sonuna kadar ilk reaktörün devreye girmesinin planlandığı santralde Rosatom'un finansman sorunu yaşadığı, firma tarafından projeye aktarılması beklenen yaklaşık 7 milyar dolarlık kaynağın hâlâ ulaştırılamadığı haberleri sonrası taşeron firmaların baskıları da arttı.

Ortalama 35 bin olan personel sayısı 12 bine kadar geriledi. 14 bin kadar Rus işçinin 10 bininin maaş alamadığı için ülkelerine döndüğü öğrenildi. Yandaş Yeni Şafak'ın verdiği bilgiye göre, kalanlar da dönüş hazırlığı yapıyor. Santral yakınındaki fırınlarda günde 10 bini aşan ekmek satışlarının 2 binlere gerilediği söyleniyor. Emlakçılar da çekilmeyi doğruluyor, evlerin boşaltıldığını anlatıyor. Bu durumun taşeron şirketler üzerinde de etkisi oldu.

İŞÇİLER YAKLAŞIK 6 AYDIR TOPLU İŞTEN ÇIKARMALARLA KARŞI KARŞIYA

Zaten hiç zam alamadan, 2024’teki maaşlarıyla çalışan işçiler, yaklaşık 6 aydır toplu işten çıkarmalarla karşı karşıya. Patronlar bir süredir izin hakkı olan işçileri ücretli, hakkını kullanmış işçileriyse ücretsiz izne çıkarmaya başlamıştı. Önceki gün ücretsiz izinden dönen işçiler, şantiyeye girdiklerinde bir kez daha ücretsiz izne çıkarıldıklarını öğrendi. İşçiler tazminatlarını alıp kurtulmak için gün saydıklarını söylüyorlar. 

Kazak ve Özbek işçilerinse hakkını aramaları durumunda “çalışma izinlerinin uzatılmaması ile tehdit edildikleri” iddia ediliyor.

BİR DİĞER SIKINTI İSE İŞTEN ÇIKARMA SÜRECİNDEKİ ARABULUCULUK.

Akkuyu işçileri işten çıkarılırken ihtiyari arabuluculuk yoluyla tazminatlarını eksik bir şekilde kabul etmeye zorlanıyorlar. Ama zorbalık bununla da kalmıyor. Arabuluculuk kurumunun hiçbir yazılı kuralı uygulanmıyor.

İşçiler öncelikle işten çıkmak istiyorlarsa isimlerini bir listeye yazdırıyorlar. Daha sonra insan kaynakları birimine çağrılıp arabulucu avukat tarafından hazırlanarak gönderilen tutanaklara imza atmaya zorlanıyorlar. İşçiler arabulucuyu hiç görmediklerini söylüyorlar.

Patronların Ensesindeyiz (PE) Mücadele ve Dayanışma Ağı gönüllü avukatlarından Derya Demir’e göre bu tamamen usulsüz bir uygulama. Demir, "Arabuluculukta yüz yüzelik esastır, arabulucu taraflarla bir araya gelmeli, fiziki olamıyorsa bile telekonferansla tarafları online şekilde toplantıya davet etmeli ve toplantıyı gerçekleştirmelidir. İşçinin iradesinin yok sayıldığı, hiçbir söz hakkının olmadığı, arabulucuyu dahi görmediği halde imzalanan arabuluculuk tutanaklarının tamamı hukuka aykırı olup, iptalleri mümkündür" diyor.

MİLYARLARCA LİRALIK BORÇ: SGK AYLARDIR HACİZ YAPMIYOR

Akkuyu'daki bir diğer büyük skandalsa santraldeki iki ana yüklenici olan Titan İçtaş ve TSM Enerji adlı şirketlerin Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) borçları.

soL'un aylarca önce gündeme getirdiği borç, dün şirketten işçilere gönderilen mesajla doğrulanmış oldu.

SGK, şirketin duyurduğuna göre, TSM Enerji'nin 2,3 milyar liralık alacağı için tahsil işlemi başlattığına ilişkin şirkete bir bildirim gönderdi. Borcun ödenmemesi halinde, TSM Enerji'nin tüm taşınır ve taşınmaz mallarına el koyulup haczedebileceği söylendi. Şirketin açıklamasında, "Bu durum kaçınılmaz olarak şirketimizin faaliyetlerinin tamamen durmasına yol açacaktır" denildi.

Milyarlarca lira borca rağmen dosyaları aylardır işleme almayan SGK Mersin İl Müdürlüğü’ne ise işçilerden tepki var.

“PATRONLAR ZAMANINDA ÖDEMELERİ GEREKEN BORÇLARI İŞÇİLERE YÜKLÜYOR”

"İnşaat sahasındaki işçi düşmanı uygulamalar, 21. yüzyılda köleliğin deney laboratuarı gibi” diyen Derya Demir de çalışan işçi sayısının azaldığını doğruluyor. 

İşçilerin büyük çoğunluğunun iş akdinin toplu işten çıkarmalarla fesh edildiğine işaret eden Demir, son iki aydır da ücretsiz izin uygulamasının kural haline geldiğine dikkat çekiyor. Demir, şimdi de SGK borcunun hak gaspına bahane edildiğini vurguluyor:  “TSM’de çalışan işçiler en son Nisan ayı maaşlarını Haziran ayı başında almışlar. İşçilerle sürekli temas halindeyiz. İşçileri en çok yoran şey belirsizlik. Patronlar ücretsiz izin uygulamasına işçiler tepki göstermesin diye mağduru oynadıklarını gösteren bir mesaj göndermişler işçilere. SGK ve vergi borcu nedeniyle zor durumda olduklarını yazmışlar.

Patronların kendi tercihleri nedeniyle kasıtlı olarak SGK ve vergi borçlarını ödememelerinin sorumlusunun neden işçiler olduğu sorusunu dün işçiler eylem yaparak sordular. İşçilere ne bundan?

İşçiler Mayıs ve Haziran ayı maaşlarını istiyorlar, 2025 zamlarını istiyorlar. Patronlarsa zamanında ödemeleri gereken borçların yükünü işçilere yüklüyorlar. İşçiler şimdilik beklemeye geçti. İşten çıkmak isteyenlere beklemelerini, tazminatlarının ödeneceğini isimlerini yazdırmalarını istediler. İşçiler de tazminatlarını alıp kurtulmak için gün saydıklarını söylüyorlar. SGK'ye olan milyarlarca liralık borcun akıbeti ise hâlâ belirsiz, PE olarak Mersin SGK İl Müdürlüğü'nün haciz işlemi başlatıp başlatmadığını da araştırıyoruz."

'USULSÜZ HACİZ KALDIRMA' İDDİASI

Avukat Demir'in verdiği bilgiye göre, bir taşeron şirketin borçları üzerindeki haczin usulsüz şekilde kaldırıldığına dair iddialar da var. “Bu işin peşini bırakmayacağız” diyen Demir, konuyu araştırdıklarını, yargı yoluna başvuracaklarını ifade ediyor.