GİZEM EKİCİ
 

Tarsus 10 bin yıllık tarihiyle Anadolu’nun en eski kentleri arasında yer alıyor. Bugün Tarsus’ta antik çağın izlerini taşıyan çok sayıda tarihi yapı bulunurken bunların en önemlileri arasında yer alan antik tıp merkezi olan “Asklepion Sağlık Tapınağı” kurtarılmayı bekliyor.

TARSUS’UN ASIL TARİHİ KENTİN ALTINDA YATIYOR

Gazeteci ve tarih araştırmalarıyla tanınan yazar Uğur Pişmanlık, konuyla yaptığı açıklamada, yetkilileri antik tıp merkezi olan “Asklepion Sağlık Tapınağı için harekete geçmeye çağırdı.

Arkeologların, Tarsus’un asıl tarihinin kentin altında yattığını ve belirttiğini anımsatan Pişmanlık, Tarsus’un, ortaya çıkan eserleri ile basında sıkça yer aldığını, bu açıdan Tarsus’un bilinmeyenlerle dolu bir kent olduğunu vurguladı.

“Tarsus’ta 1984’li yılında bir lisenin bahçesinde ortaya çıkan Antik çağın tıp merkezi Asklepion Sağlık Tapınağı kurtarılmayı bekliyor” diyen Pişmanlık, “Roma dönemine ait bu yapının merkezinde uzun bir koridor ve yanlarında odaları bulunan, duvarları fresklerle bezeli, zemininde ise mozaikler yer almaktadır. Yapı, antik kaynaklarda geçen Tarsus Jimnazyumu olabileceği gibi Asklepion Tapınağı da olması güçlü bir olasılıktır” diye konuştu.

KAZILAR, GENELEV DEDİKODULARINA TAKILDI!

Barbaros Hayrettin Lisesi’nin bahçesinin altıda kazı yapılmayı bekleyen Asklepion Sağlık Tapınağı’nın Tarsus tıp tarihine ışık tutacak olan önemli bir tarihsel yapı olduğunu dile getiren Uğur Pişmanlık, Tarsus’ta Barbaros Hayrettin Lisesi’nin bahçesinin altındaki antik tıp merkezine ilişkin olarak, burada bir kurtarma kazısı yapılması gerektiğini belirterek, “2000’li yılların başında görev yapan AKP zihniyetli bir müze müdür vekili verdiği bir brifingde burayı genelev olarak tanımlamıştı. Daha sonraki yıllarda Kültür ve Turizm Bakanı’nı geldiğinde burası hakkında bilgi almış, önceki dönem Tarsus Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz da burasının genelevi olduğu bilgisini alınca burada kazı ve araştırma yapılmasına destek vermeyeceğini belirtmişti.

Antik çağın tıp merkezi olan bu yapıya böyle bir tanımlama da yaklaşımda arkeolojik ve kültürel açıdan doğru değildir. Asklepion Sağlık Tapınağı’nda kazı yapılıp bu arkeolojik değerin ortaya çıkartılması, kent tarihine ışık tutması ve turizm açısından önemlidir.

Antik çağda yaşamış

Tarsuslu eczacı ve hekim Areios’un insanları iyileştirildiği, tıp ve eczacılık üzerine çalışmalar yaptığı Asklepion Sağlık Tapınağı’nda yapılacak kazılar ve araştırmalar Tarsus tıp tarihine ışık tutacaktır” dedi.

ADETA TIP FAKÜLTESİ!

Pişmanlık, sağlık tapınağının aynı zamanda Tarsuslu eczacı-hekim ve filozof Areios’un hekimlik yaptığı ve öğrenci yetiştirdiği bir yapı olduğuna dikkati çekerek, “M.Ö. 1. yüzyılda yaşamış olan Tarsuslu eczacı ve hekim Areios (Aryus), bugün tıp dünyasının çok iyi bildiği ve eczacılığın (farmakoloji) babası sayılan Anavarzalı Pedanios Dioskorides’in hocasıdır.

Tıp eğitimini Tarsus Asklepion’unda hocası hekim Areios’un yanında almış, onunla Kilikya’da çeşitli bitki ve çiçeklerden örnek toplayarak, eczacılık ve tıp üzerine çalışmalar yapmıştır.

Dioskorides, ilaçların ham maddesi olan, bitkilerin özelliklerini anlattığı De Materia Medica (İlaç Bilgisi Üzerine) adlı kitabının ön sözünde, eczacılık ve ilaçlar üzerine araştırmalar yapan ve yazılar yazan hocası Tarsuslu Areios’la mektuplaşmalarından söz etmektedir. Bu mektuplar daha sonra kaybolmuştur. Dioskorides’in yazdığı ve tıp tarihçilerince, Tıp Ansiklopedisi olarak da anılan De Materia Medica (İlaç Bilgisi Üzerine) adlı kitabını, hocası hekim Areios’a ithaf etmiştir.

Antik çağ düşünürlerinden Philostratos, Tarsus’ta eğitim görmüş Pytagorasçı Filozof Apollonnios’un Hayatı adlı eserinde, bu filozofun Asklepios tapınağında kaldığını ve burada yapılan uygulamaları detaylı bir şekilde anlatmaktadır.

Ayrıca elimizdeki bilgiler ışığında, Antik Çağ’da yaşamış Tarsuslu başka kadın ve erkek hekimlerin varlığına işaret etmektedir. Muhtemelen bir bölümü burada andığımız Asklepion Sağlık Tapınağı’nda ilk eğitimlerini almış olabilirler” diye konuştu.

Tıp tarihi kitaplarıyla bilinen ve Tarsus tıp tarihi üzerine de çalışmış olan Prof. Dr. İlter Uzel’e göre, Antik Çağ’da yaşamış 5 kadın hekimden söz edilmektedir” dedi.

TIP TARİHİ ARAŞTIRMACISI UZEL BİLGİLERİ TEYİT EDİYOR

Öte yandan Çukurova Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dekanlığı da yapmış olan tıp tarihi araştırmacısı Prof. Dr. İlter Uzel, Tarsus’taki antik tıp merkezine dair şunları söylüyor; “Hermonia, kentleri dolaşarak hastaları iyileştiren bir kadın hekimdir. Yaşlılık yıllarında Efes’e yerleşmiştir. Cosmas ve Damian Tarsus’ta doğmuşlar Suriye’de tıp öğrenimi görmüş iki kız kardeş hekimdir. Yine Tarsuslu hekim iki kız kardeş Filoninna ve Zenais gezici hekimlik yapmışlardır”.

Edinilen bilgiye göre, Tarsus Müzesi’nde Tarsus’ta ortaya çıkarılmış 1. ve 2. yüzyıla ait Sağlık Tanrısı Asklepios’a ait 3 adet heykel ile Asklepios’un kızı Heigia heykeli bulunmakta.

Asklepios heykelleri ve Tarsus sikkeleri üzerinde Asklepios kültüne dair simgelerle birlikte ele alındığında lisenin bahçesinde ortaya çıkan yapının Asklepion Sağlık Tapınağı olduğu belirtilmekte.

Bir süre önce de Asklepios Sağlık Tapınağı’nın yakınlarındaki başka bir lisenin temel kazısı sırasında Antik Çağ’da yaşamış şair, matematikçi ve gökbilimci (astronom) Tarsuslu filozof Aratos’un heykeli bulunmuştu.