SONER AYDIN

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) ile Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası işbirliğinde düzenlenen ‘Suriye Krizinde KOBİ’ler, Bölge Ekonomisine Entegrasyon’ konulu konferansta, Suriyeli şirket sayısının ülke genelinde 15 bine ulaştığı bilgisi verildi. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından hazırlanan rapora göre, Mersin’deki Suriyeli şirket sayısı ise bini geçti.

“SURİYELİ MİSAFİRLERİMİZE KUCAK AÇTIK”

Konferansın açılış konuşmasını yapan MTSO Başkanı Ayhan Kızıltan, “Biz MTSO olarak ülkesini terk edip Mersin’e zorunlu olarak gelen insanlara kucak açtık. Her türlü desteği veriyoruz. Umarım herkes ülkesine, yaşadığı memleketine döner. Misafirlerimizin burada aldığı mesleki eğitimlere ülkelerinde daha iyi imkanlarla iyi işler yapabileceklerine inanıyorum” dedi.

“YILLIK ORTALAMA 1 MİLYAR EURO YATIRIM YAPIYORUZ”

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Kıdemli Yöneticisi Serpil Çetinçift de, bankanın mültecilerle ilgili çalışmaları hakkında bilgi verdi. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın merkezi Londra’da olan uluslararası bir finans kurumu olduğunu dile getiren Çetinçift, “3 kıtada 38 ülkede faaliyet gösteriyoruz. Yıllık ortalama 1 milyar Euro yatırım yapıyoruz. Özel sektörün faydasına olacak projelerde yer almayı öncelikli yatırım sebebi olarak görüyoruz. Bankamız kendi karından ayırdığı fon ve Avrupa Birliği’nden aldığı destekle çalışıyor. Mülteciler için Türkiye’de yürüttüğümüz çalışmalarda 3 konuyu öncelikli tuttuk. Bunlardan birincisi, mülteci nüfusunun yoğun olduğu illerde altyapı projelerine destek sağlamak. İkincisi toplumsal cinsiyet eşitliği ve ekonomik kapsayıcılığı.  Üçüncüsü ise girişimcilik ve KOBİ alanında yine mülteci nüfusunun yoğun yaşadığı illerde kapasite geliştirmek adına hem firma hem kurum bazında yer almak” diye konuştu.

“15 BİN SURİYELİ FİRMA VAR”

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Direktörü Güven Sak ise Mülteciler Tarafından Yönetilen Firmalar Odağı ile İş Dünyası ve Yatırım Performansı Araştırma Sonuç Raporu’nu paylaştı. 200’ü Suriyeli 200’ü de Türk olmak üzere 400 firmayla anket yaptıklarını dile getiren Sak, Türkiye’de yaklaşık 3,6 milyon Suriyeli olduğunu belirtti. Suriyelilerin özellikle Türkiye ekonomisine entegrasyonlarının önemli bir problem olduğunu vurgulayan Sak, EBRD ile birlikte 2017’de anket çalışmasını yaptıkları, 2018’de sonuçlarını açıkladıkları bu raporun da bunun bir parçası olduğunu söyledi. Mersin’in de Suriyeler açısından önemli merkezlerden biri olduğunu kaydeden Sak, anketi yaptıkları 2017’de söz konusu illerde yaklaşık 10 bin Suriyeli firma varken, şu anda 14 bin 680 Suriyeli ya da Suriye ortaklı firma bulunduğunu açıkladı.

“BU BÖLGEYİ BEĞENİYORLAR”

Anketi yaptıklarında firma kuran Suriyelilerin yüzde 11’inin, Türkiye’den önce başka ülkede girişimcilik faaliyetine başladığını, ardından da operasyonlarını Türkiye’ye getirdiğini kaydeden Sak, “Yüzde 25’i ilk kez firma kuran yeni girişimciler; yüzde 75’i Suriye’de var olan firmasını taşımış; yüzde 55’i de ihracat yapıyor. Ama Türkler ve Suriyelilerin birbirine algısı farklı. Türkiye’de nüfus içindeki ağırlıklarına bakarsak ülkenin her yerinde varlar, yüzde 3’ü kamplardaydı, o da azalıyor. İktisadi aktivitenin fazla olduğu yerlerde yoğunlaşıyorlar. Büyüklükleri açısından ise Türk firmaları ortalama 25 kişi, Suriyeliler ise 7 kişi çalıştırıyor. Suriyeli firmalar ortalama mikro işletmeler. Suriyeli firmalarda çalışanların yüzde 60’ı Suriyeli. Türk firmalarında çalışanların da yüzde 10’u Suriyeli. Suriyelilerin yüzde 10’dan fazlası hayatını Türkiye’de entegre edip bir şirket kurarak ve Suriyelilere de iş vererek hayatını sürdürüyor. Suriye’ye yakın olması; eski dönemden kalma iletişim ve yakınlık; mevcut ticari ilişkilerinin olması ve pazara da coğrafi yakınlık açısından bu bölgeyi beğeniyorlar. Yüzde 60’ı Türkiye’de başarılı bir işletmesi olduğunu düşünüyor ve geri dönmekle değil, entegre olmakla ilgili planları var; hayatlarını burada sürdürüyorlar. İstanbul’dan sonra en çok Mersin, Gaziantep ve Hatay’a gidiyorlar. Suriyeliler, daha çok kamu bankaları ile çalışmayı tercih ediyorlar. Engellerde de fark var; Suriyelilerin engeli finansmana erişim; bizimkilerin ise vergiler. Suriyeli şirketlerin yüzde 97’si KOBİ’lere yönelik herhangi bir kamu desteğinden yararlanmamış. Yerel danışmanlık hizmetinden ise Türk firmaları da Suriyeli firmalar da çok yararlanmıyor. Suriyeli şirketlerle ilgili düzenlemeler, daha fazla Suriyeli çalıştırdıkları için Türk firmaları olumsuz etkiliyor” ifadelerini kullandı.