Mersin Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (ESOB) Başkanı Talat Dinçer, esnaf ve sanatkarın içinde bulunduğu durumu, sorunlarını, talep ve beklentilerini İHA muhabirine açıkladı. Küçük sermayesiyle ayakta kalmaya çalışan bir kesim olan esnafın, çok zor bir dönemden geçtiğini, büyük sıkıntıları olduğunu belirten Dinçer, merkezi idareden bir an önce sorunların çözümünü beklediklerini söyledi. 

“ESNAF ÇOK ZORDA” 
Son yıllarda ticaretin şeklinin değiştiğini, girdi maliyetlerinin çok yüksek, kar paylarının ise çok düşük olması nedeniyle insanların artık üretim ve imalattan çekilmeye başladıklarını dile getiren Dinçer, “Son yıllarda esnaf, inanılmaz bir şekilde yaptığı işin parasını alamamaya başladı. Tahsilatta çok büyük sıkıntılar çekiyorlar. Küçük esnaf zaten Esnaf Kefalet ve Kredi Kooperatifleri ile bankalardan aldığı kredilerle tezgahı döndürmeye çalışıyor. Özellikle büyük AVM’ler ve zincir marketlerin büyük oranda piyasaya girmesi de küçük sermayeyle çalışan küçük esnaf ve sanatkarı iş yapamaz hale getirdi. Bu nedenle esnaf çok zorda. Büyük bölümü bu işten para kazanamayınca artık elini ayağını ticaretten çekmeye başladı” diye konuştu. 

“2018’DE 5 BİN 79, 2019’UN İLK 4 AYINDA BİN 300 İŞ YERİ KEPENK KAPATTI” 
Mersin genelinde her yıl açılan yeni işletmelerin yanı sıra binlerce iş yerinin de kepek kapattığına dikkat çeken Dinçer, çöpe giden milli servetin boyutunu ise milyarlarca lirayla ifade etti. Mersin genelinde son 16 ayda 6 bin 379 iş yerinin kapandığını dile getiren Dinçer, “Mersin genelinde 2018’de 6 bin 708 iş yeri açılırken, 5 bin 79 iş yerinin ise kepenk kapattı. Çok büyük bir sıkıntı var. Bizim ana amacımız, açılan işletmeleri ayakta tutabilmek ve bunların sürdürülebilirliğini sağlayacak tedbirlerin alınması. Kapanan 5 bin 79 işletme çok büyük bir rakam. 2019’un ilk 4 ayında 2 bin 300 iş yeri açıldı, bin 300 iş yeri de kapandı. Pozitif bir gelişme görünüyor ama önemli olan iş yeri açmak değil, bu iş yerini ayakta tutabilmek. Birliğimizin yaptığı istatistiklerde açılan her 100 işletmenin yüzde 33’ü 1 yılı tamamlayamıyor ve kapanıyor; yüzde 91’de maalesef 5 yılı göremiyor. Bu işletmelerin her birinin açılışında ortalama 50 bin ile 100 bin lira arasında yatırım gideri var. Bu insanlar, kim bilir nelerini sattılar, ne krediler çektiler, ne kadar borç aldılar da bu iş yerini açtılar. Kaybolan, çöpe giden milli servete bakın. Uzun yıllardır bu konuya dikkat çekiyoruz. Yeni iş yeri açılır ama önemli olan onu ayakta tutmaktır, bunun için tedbirler almaktır” ifadelerini kullandı. 

“10 YILDA 32 BİN 500 ESNAF KEPENK KAPATMIŞ, 2,5 MİLYAR LİRA ÇÖPE GİTMİŞ” 
Mersin’de 2007-2017 yılları arasında 32 bin 500 esnafın kepenk kapattığı bilgisini veren Dinçer, “Her işletme, kuruluş ve işletme gideri olarak ortalama 80 bin lira harcamış olsa yaklaşık 2,5 milyar lira çöpe gitmiş. Bu sadece Mersin’deki rakam. Çöpe giden bu milli servetin önüne geçmemiz, bu parayı ekonominin içinde tutmamız lazım. Kaliteli esnaf ve sanatkarı oluşturmamız, herkesin her işi yapmasını önlememiz lazım” şeklinde konuştu. 

“TİCARET BAKANLIĞIMIZDAN DAHA HIZLI KARARLAR ALMASINI BEKLİYORUZ” 
Bu kapanmaların altında yanlış iş yeri seçimi, işi bilmemek gibi birçok neden olduğuna işaret eden Dinçer, tüm bunların kuralsızlıktan kaynaklandığının altını çizdi. Giriştiği işten anlamayan esnafın işinin uzun süreli olamadığını vurgulayan Dinçer, “Bu durumda esnaf elindekini de batırıyor, çocuğunun nafakasını da maalesef çöpe atıyor” diyerek yereldeki en önemli sorunun bu olduğunu söyledi. Kuralsızlığın tüm bu sorunların ana kaynağı olduğunu ifade eden Dinçer, şunları söyledi: “Herkes istediği yerde iş yeri açıyor. Biz buna karşıyız. Biz, özellikle milletvekillerimiz ve Ticaret Bakanlığımızdan bu konuyu ele alıp, çöpe giden milli servetin önüne geçmek adına daha hızlı kararlar almalarını bekliyoruz. Esnaf ve sanatkarın da planlanması gerekiyor. Bu anlamda bir dizi kural getirilmesini istiyoruz.” 

“SURİYELİLER, HAKSIZ REKABET OLUŞTURUYOR. BİZLERLE EŞİT ŞARTLARDA REKABET ETMELERİNİ İSTİYORUZ” 
Suriyelilerin de esnaf açısından sorunun başka bir boyutunu oluşturduklarını dile getiren Dinçer, Mersin’e gelen Suriyelilerin de kuralsız iş yeri açtıklarını, büyük bölümünün vergi kaydı bile olmadığını vurguladı. Suriyelilerin, bir iş yeri kiralayıp yerli esnaf sanatkara karşı haksız rekabet oluşturduklarına dikkat çeken Dinçer, bunların büyük bölümünün tescilsiz olduğunu bildirdi. “Esnaf bir olumsuzluklar silsilesi içine sıkışmış durumda” değerlendirmesini yapan Dinçer, Mersin genelinde şu anda Suriyelilere ait yaklaşık 2 bin-2 bin 500 civarında kayıtlı iş yeri olduğunu, ancak bir o kadar da kayıt dışı çalışan bulunduğunu söyledi. Bu iş yerlerini kayıt altına almaya çalıştıklarını belirten Dinçer, şöyle devam etti: “Biz kendimiz artık zabıtalığa başladık. Esnafımızla haksız rekabet ortamı oluşturacak açılmış iş yerlerini tespit edip vergi dairesine, belediyelere bildirimde bulunuyoruz. Ama çark çok yavaş işliyor. Bunların da kayıt altına alınıp, bizlerle eşit şartlarda rekabet etmelerini istiyoruz. Yerli esnafın iş yeri açarken çok büyük yükümlülükleri ve üstünde inanılmaz bir mevzuat sıkıntısı var. Biz mevzuatla boğuşuyoruz ama Suriyelilerle ilgili aynı konu işlemiyor. Bizim talebimiz, biz hangi şartlardan geçiyorsak onlar da aynı şartlardan geçsin. Böylece aradaki olumsuzluklar bir nebze olsun azalır.” 

“KARŞILIKSIZ ÇEK SENETTE PATLAMA VAR” 
Tüm sorunlar kapsamında esnafın çok sıkıntılı bir dönemden geçtiğini vurgulayan Dinçer, “Zaten ülkemizdeki ekonomik koşullar belli. Şu anda esnaf ve sanatkarın önünü açacak bir mevzuat ortaya çıkarılamadı. Bir de bu olumsuzluklar eklenince esnaf şu anda ne senedini ne çekini ödeyebiliyor. Karşılıksız çek senette bu dönemde özellikle patlama var; daha da büyüyeceği endişesini taşıyoruz. İnşallah böyle bir şey olmaz. Artık seçim ekonomisinden çıkıp esnaf sanatkarın önünü açacak yeni teşvikler bekliyoruz” dedi. 

“ESNAFIMIZIN BÜYÜK BİR BÖLÜMÜ BORÇ BATAĞINDA” 
Tüm bu sorunların, artık esnafın bir kurala ihtiyacı olduğunu ortaya koyduğunu dile getiren Dinçer, “İş yeri açılmadan önce danışmanlık hizmeti sunabileceğimiz ve bunu kanunla yerine getirebileceğimiz yeni bir sistemin kurulması, ruhsatlandırmaların artık esnaf teşkilatlarınca yerine getirilmesi gerekiyor. Sokakları planlarsak esnafı ayakta tutarız. Esnaf nafakasını kazanamıyor, büyük bölümünün Bağ-Kur’a borcu var, bir çoğu vergilerini ödeyemiyor. Şu an esnafımızın büyük bir bölümü borç batağında. Bunun altından nasıl kalkarız? Bunun hesabını yapıyoruz. Bir taraftan kredilerin sıkıntısı, bir taraftan yükümlülüklerini yerine getirememenin verdiği sıkıntı, Bağ-Kur’unu, SSK’sını ödeyemiyor, çalıştırdığı işçisinin maaşını ve primini ödeyemiyor, arkadan gelen yeni ustalar yok, çıraklık sistemi çökmüş, çırak yok. Böyle bir durumda bizim ülke olarak bunları ciddi olarak ele almamız gerekiyor” diye konuştu.